مقدمه-نقش گاز در تولید سرمای یخچال یخچال فریزر یکی از پر مصرف ترین لوازم خانگی است. در هر خانه ای حتماً یک یخچال وجود دارد. سپری کردن یک روز گرم بدون نوشیدن آب سرد واقعاً غیر قابل وصف است. در واقع یکی از وظایف مهم یخچال سرد نگه داشتن مواد غذایی است. تا بتوانیم مواد غذایی را طولانی مدت نگهداری کنیم.
یخچال زمان زیادی در روز را کار می کند. در واقع می توان گفت از زمان خرید یخچال و متصل کردن دوشاخه آن به پریز برق، یخچال شروع به کار می کند تا زمانی که عمر یخچال به پایان برسد. بنابراین امکان خرابی آن نیز بسیار زیاد است. شاید آمار خرابی یخچال نسبت به سایر وسایل برقی بیشتر باشد. دلیل این امر را نیز بیان کردیم.
بنابراین تعمیر یخچال نسبت به سایر وسایل بیشتر به چشم می خورد. تعمیر یخچال فریزر یا به طور کلی تعمیر لوازم خانگی را باید به افراد آموزش دیده و متخصص سپرده شود.
نقش گاز در تولید سرمای یخچال
وظیفه اصلی یا نقش گاز، تولید سرما در یخچال است. که به گاز یخچال، مبرد نیز می گویند. برای تبدیل گاز به مایع، باید گرما و فشار زیاد شود. حال مایع در یک محیط بزرگ تر از قبل قرار می گیرد و ایجاد سرما می کند.
مراحل تولید سرما در یخچال و تبدیل گاز به مایع
زمانی که کمپرسور پیستون فعال می شود از طریق لوله بازگشت گاز را می مکد. گاز وارد لوله رفت می شود. در اثر حرکت و وارد کردن فشار، حرارت گاز زیاد می شود. برای کاهش میزان حرارت گاز از رادیاتور استفاده می شود. همچنین مقداری از حرارت در اثر گذشت از فیلتر نیز کاهش می یابد. برای تغییر شکل گاز به مایع فشار بیشتر می شود و بخاطر عبور از لوله مویی که سطع مقطع بسیار کمی دارد. حالت گاز تغییر می یابد و به مایع تبدیل می شود.
حال برای اینکه بتواند سرما ایجاد کند وارد لوله های اواپریتور می شود. به دلیل اینکه سطح مقطع این لوله ها نسبت به لوله مویی بیشتر است، شروع به ایجاد سرما در داخل یخچال می کند. اگر از حرارت گاز کاسته نشود. سرما تولید شده در اواپرایتور دارای کیفیت بالای نخواهد بود.
برای رفع این مشکل کارخانجات تولید کننده یخچال در لوله بازگشت اواپریتور گاز سرد تعبیه کردند. لوله بازگشت و لوله رفت که حاوی گاز گرم است به هم متصل هستند. گاز سرد موجود در لوله بازگشت به کاهش حرارت گاز گرم موجود در لوله ی رفت کمک می کند.
برای سرمایش از چه گازهای در یخچال استفاده می شود
در گذشته از گاز آمونیاک برای سرمایش در یخچال استفاده می شده است. اما به دلیل اثرات مخرب آن گاز مناسبی نیست. اما امروزه از گاز فریون برای ایجاد سرما در داخل یخچال استفاده می شود.
مضرات گاز آمونیاک
همانطور که قبلاً اشاره کردیم گاز آمونیاک دارای مضرات فراوانی بوده است. در ادامه به معرفی این مضرات می پردازیم.
- گاز آمونیاک دارای خصوصیات سمی برای بدن انسان است.
- در اثر ترکیب شدن با رطوبت، تأثیرات مخربی با فلزاتی مانند مس و آلومینیوم دارد.
- امکان انفجار وجود دارد.
تمام این موارد دلایل مهمی بود تا سازندگان یخچال از استفاده گاز آمونیاک منصرف شوند و گاز فریون 12 را جایگزین آن کنند.
فواید گاز فریون 12
گاز فریون 12 دارای مزایای و معایب مختلفی است. در ادامه مزایا و معایب استفاده از گاز فریون 12 را بررسی می کنیم.
- گاز فریون سمی نیست و به بدن انسان آسیب نمی رساند.
- زمانی که با رطوبت ترکیب می شود باعث تخریب فلزات نمی شود.
- گاز فریون 12 کاملاً بدون بو است. همچنین قابل اشتعال نیست.
- در دمای تقریبی 60 درجه سانتی گراد نیز می تواند ایجاد سرما بکند.
معایب یا ایرادات استفاده از گاز فریون 12
با تمام مزایای برای این گاز گفته شد باز هم این گاز شیمیایی دارای معایب زیادی نیز هست. در ادامه به بیان این معایب می پردازیم.
- قیمت گاز فریون نسبت به آمونیاک بسیار بیشتر است. بنابراین مقرون به صرفه نیست.
- در تولید گاز گلخانه ای و آسیب به لایه اوزن تأثیر بسیار زیادی دارد.
گازهای که برای ایجاد سرما در یخچال استفاده می کنیم
برای ایجاد سرما در یخچال از گازهای مختلفی استفاده می شود. این گازها عبارتند از:
- آمونیاکNH3
- فریون ۱۱ NFCL3
- فریون ۱۲ CCL2F2
- فریون ۲۱ CHCL52F21
- فریون۲۲ CHCLF2
- فریون ۱۱۴ C2CL2F2
- انیدرید سولفورو SO2
- متیل کلرید CH3CL و …
سخن آخر
با تمام مواردی که در مورد نقش گاز در تولید سرمای یخچال و گاز فریون 12 ذکر کردیم. از میزان ارزش این گاز و نقش آن در تولید سرمای یخچال کاسته نمی شود. با این حال به دلیل آسیب فراوانی که به لایه اوزون می رساند. دانشمندان تصمیم گرفتند تا گاز جدیدی جایگزین آن کنند. تا میزان آسیب به لایه اوزون را به حداقل برسانند. به همین دلیل گاز R134A به جای گاز فریون 11 و 12 استفاده می کنند. البته این گاز مختص کولرهای گازی است.